Πόνος στο στήθος
Οι περισσότερες γυναίκες σε κάποια περίοδο της ζωής τους αναπτύσσουν πόνο στο στήθος. Μπορεί να αφορά τον ένα μαστό ή και τους δύο. Ο πόνος μπορεί να είναι περιοδικός και να εμφανίζεται σε σχέση με την περίοδο ή να είναι ανεξάρτητος από αυτήν. Να ξεκαθαρίσουμε ότι ο πόνος στο στήθος συνήθως δεν είναι πρόωρο σύμπτωμα καρκίνου του μαστού. Θα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας για οποιαδήποτε ανησυχία καθώς επίσης και για διάγνωση του αίτιου που προκαλεί τον πόνο.
Τύποι πόνου
Ο πόνος στο στήθος χαρακτηρίζεται ανάλογα με την περιοδικότητα του σε περιοδικό πόνο μαστού ή σε μη περιοδικό. Περίπου 2 στις 3 περιπτώσεις ο πόνος στο στήθος είναι περιοδικός. Εάν δεν είστε σίγουρη, αν ο πόνος είναι περιοδικός ή όχι, κρατήστε ημερολόγιο για 2 ή 3 μήνες σημειώνοντας την έναρξη του καθώς επίσης και την ακμή του.
1. Περιοδικός πόνος μαστού
Εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες ηλικίας 30 έως 50 ετών. Αφορά περίπου τα 2/3 των περιπτώσεων. Στις περισσότερες γυναίκες που εμφανίζεται είναι ήπιος και εκδηλώνετε σαν μια απλή τάση μαστών λίγο πριν την περίοδο. Σπάνια μπορεί να γίνει ισχυρότερος και να έχει επίπτωση στην καθημερινότητα μιας γυναίκας.
Χαρακτηριστικά του περιοδικού πόνου.
Ο περιοδικός πόνος συμπεριλαμβάνει και τους δύο μαστούς. Είναι συνήθως ισχυρότερος στο άνω και έξω τεταρτημόριο των μαστών, αρχίζει να εμφανίζεται μετά τα μέσα της περιόδου (ωορρηξία) αυξάνοντας σε ένταση και φτάνοντας στην ακμή του περίπου 3 μέρες πριν από την περίοδο. Η ένταση του διαφέρει από μήνα σε μήνα. Ο πόνος εμφανίζεται και συνοδεύεται από ένα πρήξιμο στο στήθος κάνοντας το πιο ευαίσθητο στο άγγιγμα. Οι μαστοί γίνονται μεγαλύτεροι και συνοδεύονται από ένα γενικότερο πρήξιμο στην κοιλιά και σε όλο το σώμα. Η μετακίνηση των μαστών είναι δύσκολη και επίπονη επηρεάζοντας ακόμα και καθημερινές λειτουργίες όπως το τρέξιμο, μια σφιχτή αγκαλιά ή τη σεξουαλική δραστηριότητα.
Αιτιολογία περιοδικού πόνου:
Ο περιοδικός πόνος του στήθους δημιουργείτε λόγο μεγαλύτερης ευαισθησίας του ιστού του μαστού στις κυκλοφορούμενες ορμόνες του κύκλου. Κατά το 2ο μισό του κύκλου μετά την ωορρηξία στον οργανισμό της γυναίκας ανεβαίνει μια ορμόνη (προγεστερόνη) η οποία επιδρά στον μαζικό αδένα δημιουργώντας ευαισθησία, κατακράτηση υγρών (πρήξιμο) και πόνο.
Θεραπεία περιοδικού πόνου:
Σε περίπτωση ελαφρών ενοχλήσεων δεν πρέπει να γίνεται κάποια θεραπεία απλά πρέπει να καθησυχάζεται η γυναίκα ότι αυτή η ενόχληση δεν εγκυμονεί κινδύνους. Δεν είναι σύμπτωμα καρκίνου ή κάποιας άλλης σοβαρής ασθένειας του μαστού. Η ενόχληση του περιοδικού πόνου μπορεί να διαρκέσει 3 έως 6 μήνες και συνήθως αποδράμει. Σε περίπτωση που ο πόνος είναι αρκετά οξύς και ανυπόφορος θα πρέπει: Να στηρίζετε τους μαστούς με ένα καλό ενισχυτικό στηθόδεσμο ώστε να μειώνονται οι κινήσεις και ο πόνος. Αποφεύγετε καφεΐνη, τσάι, μπαχαρικά και πολύ αλάτι. Η διατροφή σας θα πρέπει να είναι χαμηλή σε λιπαρά ενώ θα πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωση των υδατανθράκων που έχει αποδειχθεί ότι βοηθάει. Αυξήστε επίσης την κατανάλωση υγρών. Χρησιμοποιείστε ελαφρά παυσίπονα σε περίπτωση που ο πόνος είναι ανυπόφορος. Τα αντισυλληπτικά δισκία μπορούν να μειώσουν τον πόνο. Σε ακραίες περιπτώσεις όταν ο πόνος είναι ανυπόφορος μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα φάρμακα όπως βρωμοκρυπτίνη, δαναζόλη. Αυτά χρησιμοποιούνται σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις όταν ο πόνος είναι ανυπόφορος.
2. Μη περιοδικός πόνος
Ο μη περιοδικός πόνος του μαστού, συνήθως είναι εντοπισμένος στον ένα μαστό, σημειακά με διάφορες προεκτάσεις (προς το μυϊκό τοίχωμα, τα πλευρά, προς τα πάνω ή κάτω). Είναι συχνότερος σε γυναίκες ηλικίας άνω των 40ετών. Συνήθως είναι μυϊκός πόνος που μπορεί να προέρχεται από χτύπημα η απότομη κίνηση. Άλλη αιτία μη περιοδικού πόνου μπορεί να είναι μια μόλυνση η οποία αφορά συνήθως έναν μαστό και δημιουργεί ερυθρότητα, θερμότητα και πόνο. Καταπονήσεις από μη άνετους στηθόδεσμους (μπανέλες) μπορεί να δημιουργήσουν πόνο σημειακά, στο σημείο που ερεθίζεται ο μαστός. Επειδή ο μη περιοδικός πόνος μπορεί να είναι διάφορης αιτιολογίας θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει διάγνωση από γιατρό, της αιτίας του πόνου.
Πόνος στη στήθος και καρκίνος
Οι γυναίκες με πόνο στο στήθος συχνά ανησυχούν για την ύπαρξη καρκίνου. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι αυτό είναι πολύ σπάνιο. Ο καρκίνος του μαστού, δυστυχώς, δημιουργεί πολύ σπάνια πόνο (1 στις 20 περιπτώσεις καρκίνου, εμφανίζει πόνο). Θα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας σε περίπτωση που ο πόνος εμμένει, δεν είναι κυκλικός και δεν αφορά και τους δύο μαστούς.
Αυτοεξέταση μαστών
Η αυτοεξέταση μαστών είναι η εξέταση του στήθους από την ίδια τη γυναίκα. Επιτρέπει στην γυναίκα να γνωρίζει το στήθος της και τα χαρακτηριστικά του. Έτσι, μπορεί να εντοπίσει άμεσα οποιαδήποτε αλλαγή θα μπορούσε να υποδηλώνει κάποια πάθηση. Πριν ξεκινήσετε την αυτοεξέταση ως ρουτίνα, είναι απαραίτητο να επισκεφτείτε ένα γιατρό, ο οποίος θα σας πει τι είναι φυσιολογικό και τι όχι για το δικό σας μαστό.
Οι γνώμες για τη χρησιμότητα της αυτοεξέτασης μαστών διίστανται. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι δεν προσφέρει πολλά, αφού η επιβίωση των γυναικών από καρκίνο του μαστού δεν έχει βελτιωθεί χάρις αύτη. Ωστόσο 4 στις 10 γυναίκες που διαγνώστηκαν με καρκίνο μαστού απευθυνθήκαν στο γιατρό μετά από κάποιο εύρημα που οι ίδιες εντόπισαν στο στήθος τους. Η αυτοεξέταση μαστών λοιπόν δίνει σιγουριά και ασφάλεια στις γυναίκες. Για αυτό, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε πως γίνεται σωστά.
Πότε πρέπει να γίνεται η αυτοεξέταση μαστών ;
Η αυτοεξέταση μαστών ιδανικά γίνεται μια φορά το μήνα. Για γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, καλό είναι να γίνεται 7η με 14η μέρα του κύκλου. Στο διάστημα αυτό, το στήθος είναι λιγότερο πρησμένο και ευαίσθητο στην πίεση και η εξέταση γίνεται πιο ευκολά. Γυναίκες στην εμμηνόπαυση μπορούν να την πραγματοποιούν οποιαδήποτε μέρα, αρκεί να είναι σταθερά μια φορά το μήνα. Η αυτοεξέταση του στήθους δεν διαρκεί πάνω από 15 λεπτά.
Ποια τα βήματα της;
Η αυτοεξέταση του μαστού πραγματοποιείται σε 3 βήματα:
1. Οπτική αξιολόγηση μπροστά στον καθρέπτη.
Σταθείτε μπροστά από τον καθρέπτη με τα χέρια χαλαρά στο πλάι. Παρατηρείστε το στήθος σας προσεκτικά από μπροστά και στη συνέχεια γυρίστε στο πλάι δεξιά και αριστερά.
Στη συνέχεια σηκώστε να χέρια και τοποθετήστε τα πίσω από το κεφάλι. Πάλι παρατηρείτε τους μαστούς στον καθρέπτη από όλες τις πλευρές. Αν το στήθος σας είναι μεγάλο, σηκώνετε ελαφρά ώστε να δείτε το δέρμα από κάτω.
Μπορείτε να κάνετε το ίδιο ενώνοντας και πιέζοντας τις παλάμες σας στο ύψος του μετώπου.
Στο βήμα αυτό αξιολογούμε αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα του στήθους. Παρατηρούμε για εξογκώματα, βαθουλώματα και αλλαγές στην υφή του δέρματος. Παρατηρούμε και τις ρώγες αν είναι επίπεδες, στρέφονται προς τα έσω ή κοιτούν σε διαφορετική κατεύθυνση από ότι συνήθως.
2. Ψηλάφηση σε όρθια θέση
Ξεκινώντας, τοποθετούμε το ένα χέρι μας πίσω από το κεφάλι και με το άλλο ψηλαφούμε τον αντίθετο μαστό. Χρησιμοποιούμε τα 3 μεσαία δάχτυλα-όχι τα ακροδάχτυλα- και με μικρές κυκλικές κινήσεις φροντίζουμε να καλύψουμε όλη την επιφάνεια του κάθε μαστού. Μπορούμε να ψηλαφούμε σε οριζόντια διεύθυνση ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν αφήσαμε κάποιο σημείο. Σε κάθε σημείο εφαρμόζουμε μικρή, μεσαία και σταδιακά μεγαλύτερη πίεση κάθε φορά. Έτσι ψηλαφούμε επιφανειακά κοντά στο δέρμα, μετά σε βαθύτερα στρώματα και τέλος κοντά στο θωρακικό τοίχωμα και τις πλευρές.
Δεν παραλείπουμε την περιοχή κάτω από τις μασχάλες, όπου εφαρμόζουμε τις ίδιες κινήσεις.
3. Ψηλάφηση σε ύπτια θέση
Στο τέλος της εξέτασης, ξαπλώνουμε πάνω σε μια σταθερή επιφάνεια και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία με αυτή στο βήμα 2. Σε ύπτια θέση ο ιστός του μαστού κατανέμεται ομοιόμορφα στο θωρακικό τοίχωμα. Έτσι, μπορούμε να ανιχνεύσουμε κάποια μάζα που δεν ήταν ψηλαφητή προηγουμένως.
Στο τέλος της αυτοεξέτασης πιέζουμε τις θηλές. Εκροή υγρού, πρέπει να αναφέρεται.
Η ψηλάφηση έχει σαν στόχο την εύρεση κάποιας ύποπτης μάζας. 8 στις 10 φορές, το εύρημα δεν πρέπει να μας ανησυχεί. Οι περισσότερες παθήσεις του μαστού είναι καλοήθεις.
Πότε χρειάζεται να απευθυνθώ στο γιατρό;
Οποιαδήποτε αλλαγή εντοπίσετε στους μαστούς σας κατά την αυτοεξέταση, χρειάζεται περεταίρω αξιολόγηση. Τα ευρήματα που είναι πιο ανησυχητικά είναι:
• Ψηλαφητή μάζα, σκληρή, με ακανόνιστα όρια που δεν είναι επώδυνη κατά την ψηλάφηση. Δεν μετακινείται κατά τις κινήσεις των άνω άκρων και του μαστού. Φαίνεται να είναι κολλημένη στο θώρακα ή στο δέρμα. Το μέγεθος της παραμένει σταθερό και τα χαρακτηριστικά της δεν μεταβάλλονται σύμφωνα με την περίοδο. Η μάζα μπορεί να ψηλαφάται στο μαστό ή στην μασχάλη.
• Αλλαγή στην υφή του δέρματος του μαστού ή στο μέγεθος του ενός εκ των δύο μαστών. Σκληρό δέρμα, με όψη φλοιού πορτοκαλιού ή με βαθουλώματα μπορεί να υποδηλώνουν κακοήθεια. Κόκκινο πρησμένο δέρμα με τοπικά αυξημένη θερμοκρασία είναι σημεία φλεγμονής
• Εισολκή της θηλής που δεν υπήρχε πριν. Εξίσου ανησυχητικό είναι το αιματηρό ή ορώδες έκκριμα θηλής όταν δεν ασκείται πίεση σε αυτήν.
Μπορεί η σωστή αυτοεξέταση μαστών να αντικαταστήσει τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο;
Η μαστογραφία είναι η μόνη μέθοδος που μπορεί να ανιχνεύσει έγκαιρα κάποια κακοήθεια πρώτου αυτή γίνει ψηλαφητή. Συνεπώς, είναι αναντικατάστατη. Ωστόσο η αυτοεξέταση μαστών, όταν συνδυάζεται με την μαστογραφία, βοηθάει τη γυναίκα να καταλάβει τι είναι φυσιολογικό για αυτήν ώστε να αναφέρει οποιαδήποτε αλλαγή έγκαιρα. Μην ξεχνάμε ότι με τη αυτοεξέταση μαστών μπορούμε να εντοπίσουμε και μη κακοήθεις βλάβες που δεν φαίνονται με την μαστογραφία π. χ μαστίτιδα. Τέλος, η αυτοεξέταση είναι ο μόνος τρόπος παρακολούθησης των μαστών σε γυναίκες νεαρής ηλικίας όπου η ετήσια μαστογραφία δεν προτείνεται.