Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας. Δεν είναι ασθένεια ή διαταραχή. Με την εμμηνόπαυση, πολλές γυναίκες αισθάνονται ανακούφιση γιατί δεν χρειάζεται πλέον να ανησυχούν για επίπονες περιόδους, κράμπες ή εγκυμοσύνες. Ως εμμηνόπαυση ορίζεται η τελευταία περίοδος, μετά την οποία μια γυναίκα δεν έχει περίοδο (εμμηνορρυσία) για 12 μήνες. Αρχίζει συνήθως μεταξύ των ηλικιών 48 και 56 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί πριν ή μετά από αυτή την ηλικία.
Η εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συμπτώματα. Για τις περισσότερες γυναίκες όμως δεν απαιτείται θεραπεία για αυτά.
Πότε αρχίζει η εμμηνόπαυση ;
Οι περισσότερες γυναίκες ξεκινούν πρώτα με την κλιμακτήριο. Αναπτύσσουν κλιμακτηριακά συμπτώματα έως και 7 χρόνια πριν από την τελευταία τους έμμηνο ρύση. Τα συμπτώματα συχνά συνεχίζονται μέχρι και δύο χρόνια μετά την τελευταία περίοδο μιας γυναίκας.
Ένας μικρός αριθμός γυναικών εμφανίζουν κλιμακτηριακά συμπτώματα έως και μια δεκαετία πριν από την εμμηνόπαυση. Η μέση ηλικία για την εμμηνόπαυση είναι τα 52 χρόνια. Εξαρτάται από την κληρονομικότητα, τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, το ιστορικό και την φυλή κάθε γυναίκας.
Η κλιμακτήριος εμφανίζεται πριν από την εμμηνόπαυση. Η κλιμακτήριος είναι μια εποχή που οι ορμόνες σας αρχίζουν να αλλάζουν και να μειώνονται προετοιμάζοντας για την εμμηνόπαυση.
Μπορεί να διαρκέσει οσοδήποτε. Από μερικούς μήνες έως αρκετά χρόνια. Άλλες γυναίκες παραλείπουν την κλιμακτήριο και μπαίνουν στην εμμηνόπαυση ξαφνικά.
Περίπου το 1% των γυναικών μπαίνουν στην εμμηνόπαυση πριν από την ηλικία των 40 ετών, η οποία ονομάζεται πρόωρη εμμηνόπαυση ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Περίπου το 5% των γυναικών υφίστανται εμμηνόπαυση μεταξύ των ηλικιών 40 και 45 ετών. Αυτό αναφέρεται ως πρώιμη εμμηνόπαυση .
Κλιμακτήριος εμμηνόπαυση και μετεμμηνοπαυσιακή περίοδος
Κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου, οι περίοδοι γίνονται ακανόνιστες καθυστερούν ή μπορεί να παραλειφθεί εντελώς μία ή περισσότερες περίοδοι. Το αίμα της περιόδου μπορεί επίσης να γίνει λιγότερο σε ποσότητα αλλά να διαρκεί περισσότερο, ενώ σπάνια περισσότερο.
Η εμμηνόπαυση ορίζεται ως η έλλειψη εμμηνορρυσίας για ένα ολόκληρο έτος.
Η μετεμμηνόπαυση αναφέρεται στα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης;
Η εμπειρία της εμμηνόπαυσης για κάθε γυναίκα είναι μοναδική. Τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο σοβαρά όταν η εμμηνόπαυση εμφανίζεται ξαφνικά ή σε μικρότερη ηλικία.
Οι συνθήκες που επηρεάζουν την υγεία των ωοθηκών, όπως ο καρκίνος ή η υστερεκτομή, ή ορισμένες συνήθειες, όπως το κάπνισμα , τείνουν να αυξάνουν τη σοβαρότητα και τη διάρκεια των συμπτωμάτων.
Εκτός από τις μεταβολές της εμμήνου ρύσεως, τα συμπτώματα της κλιμακτηρίου, της εμμηνόπαυσης και της μετεμμηνόπαυσης είναι γενικά τα ίδια. Τα πιο κοινά πρώιμα συμπτώματα είναι:
• αραιομηνόροια ή αμηνόρροια
• ελαφρότερες και σπάνια βαρύτερες περιόδους από τις συνήθεις
• αγγειοκινητικά συμπτώματα, όπως εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις κ.α.
Εκτιμάται ότι το 75% των γυναικών αντιμετωπίζουν εξάψεις με την εμμηνόπαυση.
Άλλα κοινά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν:
• αυπνία
• κολπική ξηρότητα
• αύξηση βάρους
• κατάθλιψη
• ανησυχία
• δυσκολία συγκέντρωσης
• προβλήματα μνήμης
• μειωμένη λίμπιντο ή σεξουαλικής διάθεσης
• ξηρότητα δέρματος
• αυξημένη ούρηση και απώλεια ούρων
• ευαισθησία και χαλαρότητα στήθους
• πονοκεφάλους
• ταχυκαρδίες
• λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
• μειωμένη μυϊκή μάζα
• επώδυνες ή δύσκαμπτες αρθρώσεις
• μειωμένη οστική μάζα
• αραίωση ή απώλεια μαλλιών
• αυξημένη τριχοφυΐα σε περιοχές του σώματος, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, το στήθος και το άνω μέρος της πλάτης
Επιπλοκές της εμμηνόπαυσης
Οι πιο συχνές επιπλοκές της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν:
• αιδοιοκολπική ατροφία
• δυσπαρεύνεια ή πόνο στην επαφή
• μείωση του μεταβολισμού
• οστεοπόρωση , δηλ. οστά με μειωμένη μάζα και αντοχή
• δυσθυμία ή ξαφνικές συναισθηματικές αλλαγές
• καταρράκτη
• περιοδοντική νόσο
• ακράτεια ούρων
• καρδιοπάθειες ή αγγειοπάθειες
Γιατί συμβαίνει η εμμηνόπαυση;
Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσική διαδικασία που συμβαίνει λόγω μείωσης ωοθυλακίων στις ωοθήκες. Οι ωοθήκες κάθε γυναίκας περιέχουν συγκεκριμένο αριθμό ωοθυλακίων κατά την γέννηση. Αυτά δεν πολλαπλασιάζονται και χρησιμοποιούνται κατά την διάρκεια της γόνιμης ηλικίας της γυναίκας. Όταν τελειώσουν, τελειώνει και η περίοδος.
Προς το τέλος της γόνιμης ηλικίας της γυναίκας, τα εναπομείναντα ωοθηλάκια παράγουν λιγότερες ορμόνες.
Το σώμα αρχίζει να υφίσταται αρκετές αλλαγές ως απάντηση στα χαμηλότερα επίπεδα των ορμονών οιστρογόνου, προγεστερόνης τεστοστερόνης.
Οι περισσότερες γυναίκες παρατηρούν πρώτα την συχνότητα της περιόδου τους να μειώνεται, καθώς η ροή γίνεται βαρύτερη και μεγαλύτερη. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε κάποιο σημείο στα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του ’40. Μέχρι την ηλικία των 52 ετών.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εμμηνόπαυση προκαλείται ιατρογενώς από χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών και των σχετικών πυελικών δομών.
Τα κοινά αίτια της ιατρογενούς εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν:
• Χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών
• Διακοπή λειτουργίας των ωοθηκών, η οποία μπορεί να γίνει με ορμονοθεραπεία σε γυναίκες με καρκίνο και θετικούς υποδοχείς στα οιστρογόνα
• Ακτινοβολία πυέλου μετά από καρκίνο
• Τραυματισμοί που βλάπτουν σοβαρά ή καταστρέφουν τις ωοθήκες
Διάγνωση της εμμηνόπαυσης.
Μια νέα εξέταση αίματος γνωστή ως AMH (Anti-Mullerian Hormone) χρησιμοποιείται για να υπολογιστούν τα ωοθηλάκια που έχουν απομείνει στις ωοθήκες μια γυναίκας. Δείχνει αν είναι στην εμμηνόπαυση ή πλησιάζει σε αυτήν.
Αυτή η εξέταση μπορεί να είναι χρήσιμη σε γυναίκες που εμφανίζουν περιεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα.. Η πρώιμη εμμηνόπαυση σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης, καταγμάτων, καρδιακών παθήσεων , κολπικών μεταβολών, απώλειας της λίμπιντο και δυσθυμίας.
Άλλες εξετάσεις αίματος είναι η FSH, LH, οιστρογόνα και προγεστερόνης
Τα σταθερά αυξημένα επίπεδα FSH στο αίμα άνω των 30 mIU / mL, σε συνδυασμό με την έλλειψη εμμηνορρυσίας για ένα συνεχές έτος, είναι συνήθως επιβεβαίωση της εμμηνόπαυσης.
Κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου, τα επίπεδα FSH και οιστρογόνων είναι κυμαινόμενα, έτσι η διάγνωση θα γίνει με βάση τα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό και τις πληροφορίες για την περίοδο.
Ανάλογα με τα συμπτώματά σας και το ιστορικό, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει πρόσθετες εξετάσεις αίματος για να αποκλείσει άλλες καταστάσεις που μπορεί να είναι υπεύθυνες για τα συμπτώματά σας.
Πρόσθετες εξετάσεις αίματος που χρησιμοποιούνται συνήθως για να επιβεβαιώσουν την εμμηνόπαυση περιλαμβάνουν:
• εξετάσεις λειτουργίας θυρεοειδούς
• προφίλ λιπιδίων αίματος
• δοκιμές ηπατικής λειτουργίας
• δοκιμές νεφρικής λειτουργίας
• δοκιμασίες τεστοστερόνης , προγεστερόνης , προλακτίνης , οιστραδιόλης και χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG)
Θεραπείες για την εμμηνόπαυση.
Μπορεί να χρειαστείτε θεραπεία εάν τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά ή επηρεάζουν την ποιότητα ζωής σας. Η ορμονική θεραπεία χρησιμοποιείται σπάνια αφού αυξάνει κατά πολύ τις πιθανότητες γυναικολογικού καρκίνου. Είναι αποτελεσματική σε γυναίκες ηλικίας κάτω των 60 ετών ή εντός 10 ετών από την έναρξη της εμμηνόπαυσης. Χρησιμοποιείται για τη μείωση ή τη διαχείριση στις:
• εξάψεις
• νυχτερινές εφιδρώσεις
• κολπική ατροφία
• οστεοπόρωση
• δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου.
Πρόσθετα φάρμακα χρησιμοποιούνται μερικές φορές για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και περιλαμβάνουν:
• Για την αραίωση και απώλεια μαλλιών τοπικές κρέμες
• Για την ανεπιθύμητη τριχοφυΐας τοπικές κρέμες και laser
• Για τον μεταβολισμό, άγχος και κατάθλιψη χρησιμοποιούνται αγχολυτικά όπως επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs)
• για ξηρότητα του κόλπου και επώδυνη σεξουαλική επαφή χρησιμοποιείται σήμερα με άριστα αποτελέσματα η Laser αναζωογόνηση κόλπου (LVR) καθώς και κολπικές κρέμες με η χωρίς χαμηλής δόσης οιστρογόνα και λιπαντικά
• προφυλακτική αντιβίωση για υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
• Υπναγωγά φάρμακα για την αϋπνία
• Για την μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση denosumab, teriparatide, ραλοξιφαίνη ή καλσιτονίνη καθώς ασβέστιο και βιταμίνη D
Φυσικοί τρόποι για την αντιμετώπιση της κλιμακτηρίου.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μειώσετε τα συμπτώματα της κλιμακτηρίου ή εμμηνόπαυσης. Φυσικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται στο σπίτι και περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής και εναλλακτικές θεραπείες είναι .
Δροσεροί και ευάεροι χώροι
Φορέστε χαλαρά ρούχα, ειδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας και κατά τη διάρκεια ζεστού ή απρόβλεπτου καιρού. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τις εξάψεις .
Κρατώντας την κρεβατοκάμαρά σας δροσερή και αποφεύγοντας τις βαριές κουβέρτες τη νύχτα μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση των πιθανών νυχτερινών εφιδρώσεων και εξάψεων. Αν έχετε τακτικά νυκτερινές εφιδρώσεις, σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε έναν φορητό ανεμιστήρα για να δροσιστείτε αν αισθανθείτε ότι ιδρώνετε.
Άσκηση και διαχείριση του βάρους σας
Μειώστε την ημερήσια πρόσληψη θερμίδων σας κατά 400 έως 600 θερμίδες για να διαχειριστείτε το βάρος σας . Είναι επίσης σημαντικό να ασκείστε μετρίως για 20 έως 30 λεπτά την ημέρα. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να :
• αυξήσετε την ενέργεια σας
• κοιμηθείτε καλύτερα την νύχτα
• βελτιώσετε την διάθεση σας
Ζητήστε ιατρική συμβουλή
Συζητήστε με έναν ψυχολόγο για οποιαδήποτε συναισθηματική αλλαγή, κατάθλιψης, άγχους, θλίψης, απομόνωσης, αϋπνίας και αλλαγών συμπεριφοράς.
Θα πρέπει επίσης να προσπαθήσετε να μιλήσετε με τα μέλη της οικογένειάς σας, τους αγαπημένους σας ή τους φίλους σας για συναισθήματα άγχους, αλλαγές διάθεσης ή κατάθλιψη, ώστε να γνωρίζουν τις ανάγκες σας.
Συμπληρώματα διατροφής.
Πάρτε συμπληρώματα ασβεστίου , βιταμίνης D και μαγνησίου για να μειώσετε τον κίνδυνο για οστεοπόρωση, να βελτιώσετε τα επίπεδα ενέργειας και τον ύπνο.
Άλλα μέσα.
Ορισμένες μελέτες υποστηρίζουν τη χρήση φυτικών φαρμάκων για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης που προκαλούνται από ανεπάρκεια των οιστρογόνων
Τα φυσικά συμπληρώματα και θρεπτικά συστατικά που μπορούν να βοηθήσουν να περιορίσουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν:
• σόγια
• βιταμίνη Ε
• ισοφλαβόνη
• μελατονίνη
• λιναρόσπορος
Υπάρχουν επίσης ισχυρισμοί ότι το μαύρο cohosh μπορεί να βελτιώσει κάποια συμπτώματα, όπως εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις. Αλλά σε μια πρόσφατη ανασκόπηση των μελετών , βρέθηκαν λίγα στοιχεία για να υποστηρίξουν αυτούς τους ισχυρισμούς. Απαιτείται περισσότερη έρευνα.
Δεν βρέθηκαν στοιχεία που να υποστηρίζουν ισχυρισμούς ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να βελτιώσουν αγγειοκινητικά συμπτώματα που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση.